Bài thơ "Nắng mới" của tác giả Lưu Trọng Lư là một trong những bài thơ tiêu biểu trong chương trình Ngữ văn 8 tập 1 Cánh diều. Bài thơ thể hiện tâm trạng, nỗi nhớ của tác giả về người mẹ quá cố của mình. Hãy cùng VUIHOC tìm hiểu kĩ hơn tác phẩm qua Soạn bài Nắng mới Ngữ Văn lớp 8 tập 1 chương trình cánh diều dưới đây.
1. Soạn bài Nắng mới: Chuẩn bị
1.1 Tìm hiểu về tác giả Lưu Trọng Lư
- Tác giả Lưu Trọng Lư:
+ Lưu Trọng Lư (19/6/1911 – 10/8/1991) là một nhà thơ, nhà văn, nhà soạn kịch nổi tiếng của Việt Nam. Ông sinh ra trong một gia đình quan lại xuất thân nho học ở làng Cao Lao Hạ, xã Hạ Trạch, huyện Bố Trạch, tỉnh Quảng Bình.
+ Lưu Trọng Lư học đến năm thứ ba tại trường Quốc học Huế thì quyết định ra Hà Nội làm văn và làm báo để kiếm sống. Ông là một trong những nhà thơ đầu tiên khởi xướng cho Phong trào Thơ mới ở Việt Nam và rất tích cực diễn thuyết bênh vực “Thơ mới” cũng như đả kích các nhà thơ “cũ”.
+ Sau Cách mạng tháng Tám, ông đã tham gia Văn hoá cứu quốc ở Huế. Trong kháng chiến chống Pháp, ông tích cực làm các hoạt động tuyên truyền, văn nghệ ở Bình Trị Thiên và Liên khu IV.
+ Sau năm 1954, ông tiếp tục hoạt động văn học, nghệ thuật: Ông là hội viên Hội nhà văn Việt Nam từ năm 1957, ông cũng đã từng làm Tổng thư ký Hội nghệ sĩ sân khấu Việt Nam.
- Cảm xúc, tâm trạng,…của em khi đón nhận ánh nắng mới: Những tia nắng xuân cuối cùng đang tỏa sáng, tràn đầy trên những nẻo đường. Những ánh nắng đầy mơn trớn, dịu dàng, và thanh khiết chứ không gay gắt, chói chang như cái nắng mùa hè.
1.2 Tác phẩm Nắng mới
Bài thơ Nắng mới:
+ Bài thơ “nắng mới” là một bài thơ 7 chữ được chia thành các khổ nhỏ, mỗi khổ gồm 4 câu thơ. Vần thơ trong bài được gieo theo vần chân (ví dụ: song – không, thời – phơi). Các dòng thơ cũng được ngắt nhịp một cách linh hoạt, đa dạng, cực kỳ phù hợp với tâm trạng của chủ thể trữ tình (nhịp 3/4, 4/3, 2/5).
+ Bài thơ được viết về chủ đề người mẹ, về nỗi buồn bã, nhớ nhung. Qua đó thể hiện tình cảm cảm xúc dành cho người mẹ. Người đang bày tỏ tâm trạng, suy nghĩ trong bài thơ là nhân vật “tôi”. Bài thơ được trải dài theo mạch cảm xúc, kết cấu đan xen giữa quá khứ và hiện tại khắc họa nên một hồi ức về người mẹ thân yêu của nhà thơ.
+ Những từ ngữ, hình ảnh: Lòng rượi buồn theo thời dĩ vãng, Tôi nhớ mẹ tôi thuở thiếu thời; Hình dáng mẹ tôi chửa xoá mờ → những từ ngữ, hình ảnh mộc mạc - giản dị, gần gũi với cuộc sống đời thường giúp nhà thơ tạo nên cảm giác quen thuộc, hoài niệm mà gần gũi cũng như dễ tìm được sự đồng cảm đối với các độc giả.
+ Biện pháp tu từ được sử dụng: nhân hóa → làm tăng sức gợi tả như gợi hình, gợi cảm cho lời thơ. Bên cạnh đó nó còn giúp nhấn mạnh niềm vui thơ trẻ của những ngày còn có mẹ.
2. Soạn bài Nắng mới: Đọc hiểu
2.1 Chú ý các từ ngữ chỉ thời điểm, hình ảnh, âm thanh, tâm trạng.
Phương pháp giải:
Đọc kỹ văn bản và chú ý vào các từ ngữ chỉ thời điểm, âm thanh, hình ảnh và tâm trạng của nhân vật.
Lời giải chi tiết:
- Các từ ngữ chỉ thời điểm: mỗi lần, những ngày không, thuở thiếu thời, lúc người còn sống.
- Các từ ngữ chỉ hình ảnh: người mẹ “áo đỏ người đưa trước giậu phơi”, “nét cười đen nhánh sau tay áo”.
- Các từ ngữ chỉ âm thanh: gà trưa “gáy não nùng”.
- Các từ ngữ chỉ tâm trạng: “nhớ”, chửa xóa mờ”.
2.2 Ở các khổ 2, 3: “Tôi” nhớ về ai? Chú ý các từ ngữ, hình ảnh thể hiện màu sắc, hành động trong các khổ thơ.
Phương pháp giải:
Đọc kĩ khổ 2, 3.
Lời giải chi tiết:
- Ở các khổ 2 và 3: “Tôi” nhớ về người mẹ của mình. Trong tâm tưởng nhân vật "tôi", Hình ảnh người mẹ được nhà thơ khắc họa với những vẻ đẹp của thuở thiếu thời như: phơi áo đỏ ngoài giậu, nét cười đen nhánh sau tay áo.
- Các từ ngữ, hình ảnh giúp thể hiện màu sắc, hành động trong các khổ thơ:
+ áo đỏ, nét cười “đen nhánh”.
+ nhớ, mường tượng.
2.3 Bài thơ được viết theo thể nào? Chỉ ra vần, nhịp của bài thơ.
Phương pháp giải:
Đọc kỹ càng phần Kiến thức ngữ văn đầu bài.
Lời giải chi tiết:
- Bài thơ được nhà thơ viết theo thể thơ 7 chữ
- Cách ngắt nhịp trong bài thơ: 3/4, 4/3, 2/5. Nhịp thơ đa dạng, linh hoạt nhưng nhịp nhàng, cực kỳ phù hợp với tâm trạng của chủ thể trữ tình.
- Cách gieo vần: Vần chân liền và vần chân cách đã tạo nên tính nhạc cho bài thơ.
Nhịp thơ đa dạng: 3/4, 4/3, 2/5.
>> Xem thêm: Soạn văn 8 Cánh diều
3. Soạn bài Nắng mới: Trả lời câu hỏi cuối bài
3.1 Câu 1 trang 44 SGK Văn 8/1 Cánh diều:
Bài thơ Nắng mới là lời của ai, bộc lộ cảm xúc về ai?
Phương pháp giải:
Đọc kĩ văn bản
Lời giải chi tiết:
Bài thơ Nắng mới là lời của chủ thể trữ tình “tôi”, qua đó giúp bộc lộ cảm xúc, tâm tư sâu kín và tình cảm về người mẹ của mình.
3.2 Câu 2 trang 44 SGK Văn 8/1 Cánh diều:
Nhan đề của bài thơ được đặt theo cách nào?
A. Một hình ảnh khơi nguồn cảm hứng cho tác giả
B. Một sự việc gây ấn tượng sâu sắc cho tác giả
C. Một đề tài khái quát nội dung của cả bài thơ
D. Một âm thanh đặc biệt trong cảm nhận của tác giả
Phương pháp giải:
Đọc kỹ phần Kiến thức ngữ văn đầu bài.
Lời giải chi tiết:
Đáp án A. Một hình ảnh gây ấn tượng, khơi nguồn cho cảm xúc của tác giả.
3.3 Câu 3 trang 44 SGK Văn 8/1 Cánh diều:
Bài thơ thể hiện tâm trạng gì của tác giả? Chỉ ra các từ láy và tác dụng của chúng trong việc thể hiện tâm trạng ấy.
Phương pháp giải:
Đọc kĩ nội dung văn bản
Lời giải chi tiết:
Bài thơ thể hiện nỗi nhớ, những kỉ niệm và kí ức xưa của tác giả về người mẹ thân yêu của mình. Nó cũng gắn liền với sự biết ơn và tình yêu tha thiết của nhà thơ.
- Các từ láy được sử dụng linh hoạt và tinh tế trong việc thể hiện tâm trạng ấy: xao xác, não nùng, chập chờn, mường tượng. Việc sử dụng các từ ngữ này có tác dụng giúp cho nhà thơ bộc lộ rő nét tâm trạng, khiến cho nhịp của bài thơ bỗng nhiên chùng hẳn xuống. Qua đó, tâm tư tình cảm của tác giả trở nên da diết, nặng trĩu nỗi buồn nhớ thương về người mẹ đã đi xa hơn bao giờ hết.
3.4 Câu 4 trang 44 SGK Văn 8/1 Cánh diều:
Hãy tìm ba hình ảnh trong bài thơ có mối liên hệ chặt chẽ với nhau được tác giả sử dụng để khắc họa về người mẹ. Qua những hình ảnh ấy, người mẹ hiện lên như thế nào trong nỗi nhớ của tác giả?
Phương pháp giải:
Đọc kĩ nội dung văn bản
Lời giải chi tiết:
- Hình ảnh trong bài thơ có mối liên hệ chặt chẽ với nhau, chúng được tác giả sử dụng để khắc họa về người mẹ quá cố của mình. Hình ảnh người mẹ quá cố của nhà thơ từ đầu đến cuối chỉ được phác họa qua ba chi tiết: “nắng mới”, “áo đỏ” và “nét cười”.
+ Nhà thơ đã mở đầu bài thơ với hình ảnh “nắng mới” với tiếng gà trưa xao xác, kỷ niệm chợt ùa về, đong đầy trong nỗi nhớ. Dưới con mắt tinh tế và duyên của Lưu Trọng Lư, nắng không chỉ là một ảnh hình quen thuộc, mà còn soi rọi vào tiềm thức nhà thơ. Nó gợi về những kỷ niệm xa xưa của một thời tươi đẹp. Cộng hưởng với màu sắc mới ấy còn có một âm thanh, quen thuộc và buồn không kém là tiếng gà trưa não nùng.
+ Hình ảnh người mẹ quay trở về quá khứ với chi tiết “áo đỏ”. Hình ảnh người mẹ không trực tiếp hiện lên mà chỉ thấp thoáng, lung linh qua màu áo đỏ, sau lưng giậu nhưng đã gây một ấn tượng cực kỳ mạnh mẽ trong lòng độc giả. Đó cũng chính là hình ảnh đẹp đẽ nhất, trìu mến và thương yêu nhất mà nhà thơ Lưu Trọng Lư còn lưu giữ, khắc sâu trong tâm trí của mình.
+ Kết thúc bằng hình ảnh “nét cười đen nhánh” sau tay áo. Nó như một nốt lặng cuối bản nhạc giao hưởng để tạo nên dư ba, dư vị của ý thơ cũng như giúp lan tỏa mãi trong lòng người đọc.
→ Hình ảnh người mẹ quá cố của nhà thơ từ đầu đến cuối chỉ được phác họa qua ba chi tiết: “nắng mới”, “áo đỏ” và “nét cười”, trong những giây phút xuất thần của thi sĩ Lư Trọng Lư, nó đã để lại một ấn tượng đẹp và sâu sắc về một hình ảnh rất đỗi thân quen về người mẹ tần tảo, chịu thương-chịu khó, bình dị, hiền hòa. Một người mẹ rất đỗi thân quen như mẹ ta mà cũng là của tất cả những người phụ nữ Việt Nam đang thầm lặng hy sinh, thương yêu, chăm sóc chồng con suốt cả cuộc đời.
3.5 Câu 5 trang 44 SGK Văn 8/1 Cánh diều:
Có thể hoán đổi vị trí của hai động từ (hắt, reo) miêu tả hình ảnh “nắng mới” trong khổ thơ thứ nhất (Mỗi lần nắng mới hắt bên song) và thứ hai (Mỗi lần nắng mới reo ngoài nội) được không? Vì sao?
Phương pháp giải:
Thử hoán đổi vị trí của hai động từ xem có hợp lí không và đưa ra câu trả lời phù hợp
Lời giải chi tiết:
Không thể nào hoán đổi vị trí của hai động từ (hắt, reo) miêu tả hình ảnh “nắng mới” trong khổ thơ thứ nhất và thứ hai bởi vì chúng mang ý nghĩa khác nhau và cũng được đặt trong ngữ cảnh khác nhau.
+ Với động từ “hắt” trong câu thơ “Mỗi lần nắng mới hắt bên song” là để chỉ luồng ánh sáng được chiếu vào song cửa. Đây là chi tiết khơi gợi, đánh thức tâm tư, kỉ niệm ùa về của tác giả khi bắt đầu bài thơ nói về người mẹ.
+ Với động từ “reo” trong câu thơ “Mỗi lần nắng mới reo ngoài nội” là để chỉ sự nhấn mạnh về hình ảnh nắng gần gũi, thân thiện. Qua đó tạo nên một không gian sinh động và giúp ta thấy được tình cảm gắn bó, nỗi nhớ da diết của tác giả dành cho mẹ của mình.
3.6 Câu 6 trang 44 SGK Văn 8/1 Cánh diều:
Trong kí ức tuổi thơ của nhân vật “tôi” ở bài Nắng mới, người mẹ hiện lên qua những hình ảnh được lựa chọn, để lại ấn tượng sâu đậm cho tác giả. Với em, hình ảnh nào về người mẹ của mình khiến em thấy yêu thương nhất? Hãy chia sẻ bằng một đoạn văn (khoảng 8 – 10 dòng).
Phương pháp giải:
Viết một đoạn văn theo yêu cầu đề bài
Lời giải chi tiết:
Bài thơ Nắng mới của tác giả Lưu Trọng Lư đã mang tới cho em nhiều cảm xúc cũng như nhiều lắng đọng về tình mẫu tử. Đặc biệt thông qua hình dáng mẹ và nét cười đen nhánh, rất đỗi quen thuộc. Còn đối với em, hình ảnh đầu tiên hiện lên trong tâm trí em bất cứ khi nào cảm thấy nhớ về mẹ đó là đôi bàn tay gầy guộc, đầy vết chai sạn nhưng luôn thoăn thoắt làm mọi việc. Đôi bàn tay này hằng ngày khám bệnh cho bệnh nhân, tối về lại phải chăm sóc gia đình cũng như nấu những bữa cơm nóng hổi. Rồi khi về đêm, khi ánh trăng tròn lên cao, đôi bàn tay ấy chưa được yên giấc, tiếp tục vỗ vỗ quạt quạt ru em chìm vào giấc ngủ. Mặc dù vất vả đến thế nhưng mẹ em lại chẳng than lấy một lời. Mẹ quả thật là một người cứng rắn, biết cam chịu một cách đáng khâm phục. Với em, mẹ như một làn mây che mưa nắng cho em, mẹ là ngọn lửa thôi thúc con tim em vững bước trên đường đời. Em yêu mẹ, cũng như yêu sự lạc quan, tích cực mà mẹ lan tỏa cho mọi người xung quanh. Em mong rằng sau này mẹ có thể cười nhiều hơn, và sẽ cố gắng để mẹ có một cuộc sống tốt hơn trong tương lai. Dù mai này có ra sao thì mẹ sẽ vẫn mãi ở trong trái tim của em.
Trên đây VUIHOC đã cùng các bạn Soạn chi tiết bài Nắng mới Ngữ Văn lớp 8 tập 1 chương trình cánh diều. Qua bài thơ, qua những âm thanh, hình ảnh giàu sức gợi tả tác giả đã thể hiện nỗi niềm thương nhớ của mình với người mẹ đã đi xa. Để học nhiều hơn các kiến thức của môn Ngữ Văn và cả các môn học khác, các em hãy nhanh tay truy cập và website vuihoc.vn hoặc đăng ký khoá học với các thầy cô giáo của VUIHOC ngay bây giờ nhé!
Nguồn:
https://vuihoc.vn/tin/thcs-soan-bai-nang-moi-van-8-tap-1-canh-dieu-3669.html
