Văn bản dưới đây bàn luận về sự sống và cái chết của những loài sinh vật trên Trái Đất. Mọi vật trên Trái Đất đều sống ở cái ranh giới giữa sự sống và cái chết và luôn đấu tranh sinh tồn để tự bảo vệ bản thân. Đó là nội dung của phần Soạn bài Sự sống và cái chết mà các em cần nắm được thông qua bài viết dưới đây của VUIHOC.
1. Soạn bài Sự sống và cái chết trước khi đọc
Khi quan sát những biểu hiện cụ thể của sự sống ở trên Trái Đất, điều gì đã khiến cho bạn băn khoăn, suy nghĩ hoặc tò mò?
Phương pháp giải:
Dựa vào những thứ mà bạn đã quan sát được về thiên nhiên, con người và các sinh vật sinh sống trên Trái Đất để có thể trả lời câu hỏi.
Lời giải chi tiết:
Học sinh tự nêu những vấn đề mà mình muốn thắc mắc khi quan sát thấy những biểu hiện cụ thể của sự sống ở trên Trái Đất.
Gợi ý: có thể là những vấn đề liên quan tới sự xuất hiện của sự sống hay sự hình thành những sinh vật trong tự nhiên,…
2. Soạn bài Sự sống và cái chết trong khi đọc
1.1 Câu 1 Dự đoán nội dung cụ thể sẽ được triển khai trong bài viết qua nhan đề và đoạn 1.
Phương pháp giải:
- Đọc kỹ đoạn (1) của văn bản Sự sống và cái chết.
- Dựa vào nhan đề cùng với đoạn thứ nhất để có thể nêu ra nội dung bài viết.
Lời giải chi tiết:
Nội dung cụ thể đã được triển khai ở trong bài viết là về sự sống trên Trái Đất, sự sống của những loài sinh vật trên Trái Đất.
>> Xem thêm: Soạn văn 10 Kết nối tri thức
1.2 Câu 2 Việc tác giả tưởng tượng ra một chuyến “du hành” ngược thời gian có ý nghĩa gì?
Phương pháp giải:
- Đọc kĩ lại đoạn (2) của văn bản Sự sống và cái chết.
- Tập trung vào những chi tiết liên quan đến chuyến “du hành” ngược thời gian để nêu ra ý nghĩa của nó.
Lời giải chi tiết:
Ý nghĩa của chuyến “du hành” ngược thời gian chính là giúp cho người đọc hiểu rő hơn về lịch sử hình thành của sự sống, sự đa dạng của những loài sinh vật sinh sống trên Trái Đất từ hàng trăm triệu năm về trước.
1.3 Câu 3 Chú ý những thuật ngữ chuyên ngành sinh học được sử dụng trong các đoạn 3, 4 và tác dụng của nó.
Phương pháp giải:
- Đọc kĩ lại đoạn (3) và (4) trong văn bản Sự sống và cái chết.
- Tìm hiểu những thuật ngữ chuyên ngành sinh học đã được sử dụng trong đoạn (3) và (4) để nêu ra tác dụng của chúng.
Lời giải chi tiết:
- Những thuật ngữ chuyên ngành sinh học đã được sử dụng trong đoạn (3) và (4) là “bọ ba thùy”, “tuyệt chủng”, “cuối kỉ Péc-mi”, “ổ sinh thái”, “các loài tiến hóa”,…
- Tác dụng của những thuật ngữ chuyên ngành sinh học ấy nhằm giúp cho bài viết có thêm dẫn chứng thuyết phục và cụ thể hơn, người đọc có thể nhận thấy được sự rő hơn về mặt nội dung vấn đề.
1.4 Câu 4 Sự khác nhau giữa các vật vô sinh và các sinh vật là gì?
Phương pháp giải:
- Đọc kĩ lại đoạn (4) của văn bản Sự sống và cái chết.
- Chú ý vào chi tiết được viết về vật vô sinh để có thể lý giải sự khác nhau giữa vật vô sinh với sinh vật.
Lời giải chi tiết:
Sự khác nhau giữa những vật vô sinh và những sinh vật là:
- Các sinh vật luôn có sự sống, chúng phải đấu tranh để có thể sinh tồn, để không bị đào thải hoặc bị chết và dẫn đến việc chúng bị tuyệt chủng.
- Các vật vô sinh là vật mà không có sự sống, là các hạt và các nguyên tử; chúng không cần phải có sự đấu tranh để sinh tồn.
3. Soạn bài Sự sống và cái chết sau khi đọc
3.1 Câu 1 trang 77 SGK Văn 10/2 Kết nối tri thức
Văn bản Sự sống và cái chết đã viết về đề tài gì? Từ việc liên hệ tới những văn bản khác cùng đề cập với đề tài này mà bạn đã từng được đọc, hãy cho biết về góc độ tiếp cận vấn đề riêng đó của tác giả?
Phương pháp giải:
- Đọc kĩ lại văn bản Sự sống và cái chết.
- Dựa vào nội dung của văn bản để chỉ ra được đề tài của văn bản.
- Từ việc liên hệ đến những văn bản khác đã được học mà có chung đề tài để chỉ ra được góc độ tiếp cận vấn đề riêng của tác giả.
Lời giải chi tiết:
- Đề tài của văn bản viết về chủ đề sự sống và cái chết của những loài sinh vật trên Trái Đất, lịch sử hình thành của chúng và sự đa dạng của những loài sinh vật.
- Góc độ tiếp cận vấn đề riêng của tác giả chính là việc tiếp cận từ nguồn gốc và sự hình thành của tự nhiên, từ việc khám phá ra vẻ đẹp đa dạng của sự sống, của những loài sinh vật trên Trái Đất.
3.2 Câu 2 trang 77 SGK Văn 10/2 Kết nối tri thức
Tóm tắt những thông tin chính ở trong văn bản và chỉ ra cách mà tác giả sắp xếp và tổ chức những thông tin đó.
Phương pháp giải:
- Đọc kĩ lại văn bản Sự sống và cái chết.
- Dựa vào nội dung những đoạn văn để tóm tắt lại thông tin chính ở trong văn bản và cách sắp xếp và tổ chức thông tin ấy.
Lời giải chi tiết:
Những thông tin chính ở trong văn bản là:
- Sự xuất hiện của sự sống ở trên Trái Đất xét theo chiều dọc và chiều ngang.
- Sự đa dạng sự sống của những loài sinh vật ở trên Trái Đất từ hàng trăm triệu năm về trước.
- Sự tiến hóa và tuyệt chủng của những loài động và thực vật trên Trái Đất.
- Sự khác nhau giữa những loài sinh vật và những vật vô sinh.
3.3 Câu 3 trang 77 SGK Văn 10/2 Kết nối tri thức
Dựa vào nội dung của văn bản, vẽ sơ đồ mô tả lại quá trình phát triển của sự sống ở trên Trái Đất.
Phương pháp giải:
- Đọc kĩ lại văn bản Sự sống và cái chết.
- Dựa vào nội dung trong từng đoạn, sự liên kết thông tin giữa những đoạn ấy để vẽ sơ đồ mô tả về quá trình phát triển của những sự sống trên Trái Đất.
Lời giải chi tiết:
Sơ đồ mô tả về quá trình phát triển những sự sống trên Trái Đất:
3.4 Câu 4 trang 77 SGK Văn 10/2 Kết nối tri thức
Văn bản mang lại cho bạn những hiểu biết gì về mối quan hệ giữa “đấu tranh sinh tồn” cùng với “tiến hóa”, giữa “sự sống” với “cái chết”.
Phương pháp giải:
- Đọc kĩ lại văn bản Sự sống và cái chết.
- Dựa vào những thông tin có trong văn bản để chỉ ra về mối quan hệ giữa “đấu tranh sinh tồn” cùng với “tiến hóa”, giữa “sự sống” với “cái chết”.
Lời giải chi tiết:
- Mối quan hệ giữa “đấu tranh sinh tồn” với “tiến hóa” được biết là mối quan hệ qua lại hay bổ sung cho nhau. Những loài sinh vật để có thể sinh sống được thì cần phải có sự đấu tranh sinh tồn và để sinh tồn thì cũng cần phải có sự tiến hóa, nâng cấp bản thân để có thể tăng cường sức mạnh, để có thể đánh bại được kẻ thù, để không bị chết hay bị tuyệt chủng.
- Mối quan hệ giữa “sự sống” với “cái chết” là mối liên hệ vô cùng mật thiết, chúng luôn đi liền với nhau. Sinh vật để không bị chết thì cần cố gắng giữ gìn sự sống cho mình, sống và chết chỉ cách nhau bằng một tầng giấy vô cùng mỏng manh và không chắc chắn.
→ Mối quan hệ giữa “đấu tranh sinh tồn” với “tiến hóa”, giữa “sự sống” với “cái chết” là quan hệ vô cùng gắn bó, không thể tách rời khỏi nhau, chúng luôn luôn đi cùng với nhau.
3.5 Câu 5 trang 77 SGK Văn 10/2 Kết nối tri thức
Ngoài việc biết thêm những thông tin khoa học về Trái Đất, bạn còn nhận thêm được những thông điệp như thế nào từ văn bản Sự sống và cái chết? Hãy trình bày suy nghĩ của bạn về những thông điệp ấy.
Phương pháp giải:
- Đọc kĩ lại văn bản Sự sống và cái chết.
- Dựa vào nội dung và thông tin trong văn bản đã tìm hiểu để nêu ra những thông điệp được rút ra từ văn bản và suy nghĩ về thông điệp ấy.
Lời giải chi tiết:
- Những thông điệp nhận được thông qua văn bản là thông điệp về việc phải bảo vệ sự sống ở trên Trái Đất, bảo vệ những loài động và thực vật quý hiếm tránh khỏi sự tuyệt chủng.
- Những thông điệp được rút ra từ văn bản đều có liên quan tới những vấn đề đang diễn ra trong cuộc sống ngày nay và trong môi trường tự nhiên; các loài động và thực vật quý hiếm đang trên đà tuyệt chủng do chính sự tác động của con người.
3.6 Câu 6 trang 77 SGK Văn 10/2 Kết nối tri thức
Những đặc trưng của loại văn bản thông tin đã được thể hiện ra sao trong văn bản này? Những yếu tố miêu tả, tự sự và biểu cảm, nghị luận đã được phối hợp sử dụng ra sao và tạo được hiệu quả như thế nào?
Phương pháp giải:
- Đọc kĩ lại văn bản Sự sống và cái chết.
- Đọc lại kiến thức liên quan đến văn bản thông tin và những yếu tố miêu tả, tự sự và biểu cảm, nghị luận có trong văn bản thông tin của phần Tri thức ngữ văn trang 73.
- Dựa vào những kiến thức ấy để có thể trả lời câu hỏi.
Lời giải chi tiết:
- Những đặc trưng của văn bản thông tin đã được thể hiện một cách đầy đủ và rő ràng ở trong văn bản đó. Văn bản phía trên đã cung cấp đầy đủ những thông tin liên quan tới vấn đề, đã đảm bảo được tính chính xác, có sử dụng phương tiện phi ngôn ngữ là những số liệu thống kê, …
- Các yếu tố miêu tả, tự sự và biểu cảm, nghị luận đã được phối hợp và sử dụng một cách hiệu quả, rất thành công trong văn bản. Những yếu tố này giúp cho văn bản có tính chính xác và khách quan hơn, dễ hiểu hơn và cũng làm tăng hiệu quả tác động đối với người đọc.
3.7 Câu 7 trang 77 SGK Văn 10/2 Kết nối tri thức
Có thể đổi nhan đề của văn bản thành Sự sống và cái chết của những loài sinh vật trên Trái Đất được hay không? Vì sao?
Phương pháp giải:
- Đọc kĩ lại văn bản Sự sống và cái chết.
- Dựa vào những thông tin và thông điệp mà tác giả muốn truyền tải để có thể giải thích được lý do tác giả đã sử dụng nhan đề là Sự sống và cái chết.
Lời giải chi tiết:
- Có thể đổi nhan đề của văn bản Sự sống và cái chết thành Sự sống và cái chết của những loài sinh vật trên Trái Đất.
- Lý do khiến cho tác giả chọn một nhan đề cô đọng và mang một hàm nghĩa lớn hơn là Sự sống và cái chết là do nhan đề này rất ngắn gọn và nó cũng bao hàm được ý nghĩa, vấn đề và thông điệp mà tác giả đang muốn truyền tải.
3.8 Câu 8 trang 77 SGK Văn 10/2 Kết nối tri thức
Vấn đề mà tác giả đặt ra ở trong văn bản này đã tác động thế nào tới nhận thức của bạn về cuộc sống?
Phương pháp giải:
- Đọc kỹ văn bản Sự sống và cái chết.
- Dựa vào nội dung và thông điệp ở trong văn bản để chỉ ra được sự tác động của vấn đề tác giả đặt ra tới nhận thức của bản thân về cuộc sống.
Lời giải chi tiết:
Tác động của vấn đề mà tác giả đặt ra tới nhận thức của bản thân tôi về cuộc sống chính là nhận thức được bản thân cần phải thực sự trân trọng sự sống, biết bảo vệ sự sống cho mọi vật xung quanh ta và mọi vật ở trên Trái Đất.
4. Kết nối đọc viết trang 77 SGK Văn 10/2 Kết nối tri thức
Thu thập những thông tin liên quan đến một loài sinh vật mà bạn đang muốn tìm hiểu. Trình bày thông tin ấy bằng một đoạn văn (độ dài khoảng 150 chữ)
Phương pháp giải:
- Đọc kĩ lại văn bản Sự sống và cái chết.
- Thu thập thông tin liên quan đến một loài sinh vật mà bạn muốn tìm hiểu ở trên mạng xã hội hoặc ở trên sách báo để viết được đoạn văn trình bày về những thông tin đó.
Lời giải chi tiết:
Trên Trái Đất có rất nhiều những loài động vật, chúng vô cùng đa dạng và phong phú cả về số lượng và các loài, có những loài bò sát, loài côn trùng sinh sống trên đất liền hay những loài động vật ở dưới nước, loài lưỡng cư,… Trong đó, rắn là một loài bò sát ăn thịt, chúng sống trong rừng rậm; phần lớn loài rắn không có nọc độc, những loài mà có nọc độc thì chủ yếu sử dụng nó vào việc giết chết hoặc khuất phục con mồi thay cho việc phòng vệ, có một số loại rắn độc có thể làm chết người. Rắn là động vật sở hữu thân hình tròn dài (hay hình trụ) và có xương sống và có màng ối, ngoại nhiệt với những lớp vảy xếp chồng lên nhau để che phủ cơ thể. Nguồn gốc của loài rắn vẫn là một vấn đề vẫn chưa được giải quyết. Có hai giả thuyết chính về quá trình cạnh tranh lẫn nhau của nguồn gốc của rắn: Giả thuyết về thằn lằn đào bới và giả thuyết về thương long thủy sinh. Những loài rắn còn sinh tồn đã được tìm thấy gần như ở mọi châu lục (trừ châu Nam Cực), trong lòng những đại dương như là Ấn Độ Dương hay Thái Bình Dương, và trên phần lớn những khối lục địa nhỏ hơn — những ngoại lệ bao gồm một số hòn đảo lớn như Ireland hay New Zealand, và nhiều đảo nhỏ khác trong Đại Tây Dương hay Trung Thái Bình Dương.
Kích thước của chúng có sự biến động từ nhỏ, như rắn chỉ (Leptotyphlops carlae), chúng chỉ dài tầm 10 cm (4 inch), cho tới lớn như loài trăn gấm (Python reticulatus) dài đến 8,7 m (29 ft). Sự lột xác (hay còn gọi là lột da) ở loài rắn phục vụ cho một loạt những chức năng và nó diễn ra xuyên suốt cuộc đời. Trước hết lớp da phía ngoài cũ kỹ và đã bị mòn sẽ được thay thế; thứ hai, nó giúp loại bỏ những động vật ký sinh như ve hoặc bét. Những con rắn già sẽ chỉ lột da từ 1 tới 2 lần một năm, nhưng những con rắn non vẫn còn đang lớn thì có thể sẽ lột da đến 4 lần mỗi năm. Trên Trái Đất, rắn là một loài động vật không hiếm thấy mà còn rất đa dạng, nó xuất hiện chủ yếu tại rừng rậm nên cũng ít người có thể tận mắt nhìn thấy. Hình dạng cũng như những tập tính và đặc trưng của chúng đều rất thú vị và đáng để mọi người tìm hiểu.
Trên đây là toàn bộ phần Soạn bài Sự sống và cái chết trong sách kết nối tri thức. Hy vọng sau khi đọc bài viết này, các em sẽ hiểu được nội dung và cách tiếp cận vấn đề của tác giả về sự sống và cái chết. Ngoài bài soạn này ra, nếu các em muốn học thêm về những bài văn bản khác thuộc chương trình ngữ văn nói riêng hay những kiến thức của môn học khác nữa, các em nhanh tay vào website vuihoc.vn để có thể đăng ký khoá học và trải nghiệm bài giảng cùng các thầy cô VUIHOC ngay nhé!
Nguồn:
https://vuihoc.vn/tin/thpt-soan-bai-su-song-va-cai-chet-sach-van-10-ket-noi-tri-thuc-2722.html
